Thực trạng về nguy cơ ung thư cổ tử cung do HPV tại Việt Nam
Cổ tử cung là cơ quan nằm trong hệ sinh dục của phái nữ, nối giữa âm đạo và tử cung, có vai trò quan trọng đối với sức khỏe, sinh lý và khả năng sinh nở của người phụ nữ. Bệnh ung thư cổ tử cung thời gian gần đây có những ghi nhận đáng lo ngại về xu hướng gia tăng và trẻ hoá ở phụ nữ.
Những con số biết nói trên cho thấy mức độ đáng quan ngại của ung thư cổ tử cung ở Việt Nam, nhưng quan trọng hơn cả chính là nguyên nhân gây bệnh. Hội thảo khoa học do Hội Y học Dự phòng Việt Nam và Viện Pasteur TP.HCM tổ chức đã chỉ ra ung thư cổ tử cung là do HPV (một loại virus gây u nhú ở người) gây viêm nhiễm dai dẳng. Qua xét nghiệm, gần 100% trường hợp mắc ung thư cổ tử cung đều có liên quan đến HPV (4). Có trên 100 týp (loại) HPV, bao gồm cả những týp chỉ gây mụn cóc vô hại trên da. Hai týp nguy hiểm nhất trong đó là HPV 16 và 18 là nguyên nhân trực tiếp của hơn 70% số ca ung thư cổ tử cung (5) .
Những quan niệm sai lầm về phòng tránh HPV khiến tỷ lệ mắc ung thư cổ tử cung ngày càng gia tăng
Hầu hết mọi người đều biết rằng HPV lây nhiễm khi quan hệ tình dục, nhưng trên thực tế loại virus này vẫn có thể lây gián tiếp qua đường miệng hoặc tiếp xúc da với dịch tiết cơ thể hay bộ phận nhiễm bệnh (6).
Hầu hết mọi người đều biết rằng HPV lây nhiễm khi quan hệ tình dục, nhưng trên thực tế loại virus này vẫn có thể lây gián tiếp qua đường miệng hoặc tiếp xúc da với dịch tiết cơ thể hay bộ phận nhiễm bệnh (6).
Đây là điểm khiến HPV nguy hiểm, bởi virus tiến triển âm thầm, các triệu chứng cũng khá mờ nhạt trong thời gian dài (7). Đối với HPV, loại virus này vẫn chưa có thuốc đặc trị khi bị nhiễm (8), nhưng với đa số mọi người có hệ miễn dịch hoạt động bình thường thì cơ thể có khả năng tự đào thải HPV trong vòng 2 năm và không gây hại gì đến sức khỏe (9). Nhưng ngay cả khi đã âm tính HPV thì bệnh nhân vẫn có khả năng tái nhiễm loại virus này (cùng týp hoặc týp khác) từ lối sống và sinh hoạt (10).
Có nhiều cách để chủ động phòng tránh nhiễm HPV bằng các hành vi quan hệ tình dục an toàn như dùng bao cao su và vệ sinh cá nhân. Quan trọng nhất là phụ nữ ở mọi độ tuổi cần thường xuyên thăm khám định kỳ, kiểm tra sức khỏe và được tư vấn bởi các y bác sĩ có chuyên môn. Ngoài ra để tăng hiệu quả dự phòng HPV, phụ nữ ở mọi độ tuổi cần nâng cao khả năng phòng vệ của hệ miễn dịch bằng một lối sống lành mạnh, có chế độ dinh dưỡng và tập luyện hợp lý để duy trì sức đề kháng cho cơ thể, giúp bảo vệ triệt để và lâu dài khỏi ung thư cổ tử cung và các loại bệnh liên quan đến HPV.
Hiện nay, việc chủ động dự phòng HPV vẫn chưa đạt được độ phủ rộng như mong muốn. Theo điều tra của Tổng cục Thống kê năm 2021, chỉ 7,5% phụ nữ và trẻ em gái trong độ tuổi từ 15-29 đã được dự phòng HPV và chỉ 28,2% phụ nữ từ 30 – 49 tuổi đã được khám sàng lọc về ung thư cổ tử cung (11). Nguyên nhân phần lớn là do có quan niệm chưa đúng đắn về HPV theo từng độ tuổi. Theo đó, phần lớn phụ nữ trên 27 tuổi đã quan hệ tình dục trước đó vẫn tin rằng việc dự phòng này không dành cho mình. Đây là những thông tin
hiện tại đã lỗi thời và trở thành rào cản khiến cho nhiều phụ nữ bỏ lỡ cơ hội chủ động phòng ngừa, trở thành đối tượng có nguy cơ cao bị lây nhiễm HPV.
